The Newsletter of the Jewish monuments of Greece         ONLINE ARCHIVE

yvelia.com home page
yvelia.com culture shop
Kol haKEHILA
Jewish Heritage tours to Greece

file: THE SEPHARDIC LANGUAGE & CULTURE  
RETURN TO ONLINE ARCHIVE HOME PAGE

Table of Contents 
 
- Concerts with works of Jewish composers from the period of the Holocaust 
- Thessaloniki in the traces of the Sephardic culture 
- International conference for the Sephardic language 
- International effort to save the Sephardic culture 
- Ladino: a language in search of its people 


Kol haKEHILA editor and stuff do not necessarily share the views and opinions of the authors.
mail to: KOL haKEHILA

(To view the text below please use encoding "Greek") 

ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΜΕ ΕΡΓΑ ΕΒΡΑΙΩΝ ΣΥΝΘΕΤΩΝ
ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΤΟΥ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ 
Εργα Εβραίων συνθετών που γράφτηκαν κατά την περίοδο του Ολοκαυτώματος στο στρατόπεδο Τερέζιενσταντ θα παρουσιαστούν στην συναυλία μουσικής δωματίου που διοργανώνουν στις 8 Μαΐου η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης και η  "Τέχνη". Η εκδήλωση, που είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Μωρίς Σαλτιέλ, θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης ενώ οι διεθνούς φήμης καλλιτέχνες Χρήστος Πολυζωίδης και Γιάννα Πολυζωίδου θα ερμηνεύσουν έργα Schuloff, Karel και Reiner. 

Source: MPA News - Makedoniko Praktoreio Eidiseon - www.mpa.gr/article.html?doc_id=110028 

Η ΘΕΣ/ΝΚΗ ΣΤΑ "ΙΧΝΗ" ΤΟΥ ΣΕΦΑΡΑΔΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
Θεσσαλονίκη, 16 Απριλίου 2000 (13:04 UTC+2) 
Η ευαισθητοποίηση των νέων για τη διαφύλαξη της ισπανο - εβραϊκής γλώσσας και η μελλοντική συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, αποτελούν τα κύρια αιτήματα της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, όπως δήλωσε στο Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής του συνεδρίου και μέλος της Ισραηλιτικής Κοινότητας, Ραφαέλ Γκατένιο. 
    Σε δηλώσεις του στο περιθώριο του 2ου διεθνούς συνεδρίου Ισπανο-Εβραϊκής γλώσσας, με θέμα, "Μία Εβραϊκή γλώσσα, σε αναζήτηση του λαού", που διοργανώνει στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης η Ισραηλιτική Κοινότητα, ο κ. Γκατένιο κατέστησε αναγκαία τη "βιωσιμότητα" της ισπανο - εβραϊκής γλώσσας, η οποία όπως είπε, "αποτελεί τον καθρέφτη του Σεφαραδικού πολιτισμού", προσθέτοντας ότι οι προσπάθειές τους εστιάζονται στην "αφύπνιση" του ενδιαφέροντος των νέων, ώστε αυτοί να κινηθούν προς την κατεύθυνση της διατήρησης της γλώσσας αυτής. 
    Σύμφωνα με τον κ. Γκατένιο, την Ισπανο-εβραϊκή γλώσσα έφεραν οι Εβραίοι που εκδιώχτηκαν από την Ισπανία το 15ο αιώνα και καθώς δέχτηκε επιρροές από διάφορες άλλες, έχασε το 97% του πληθυσμού της. Σημειώνεται, ότι η Ισπανο-Εβραϊκή γλώσσα διδάσκεται σε Πανεπιστήμια του Ισραήλ, της Γαλλίας, Αμερικής, Αγγλίας και Ισπανίας. 
    Αναφερόμενος στα μηνύματα του συνεδρίου, ο κ. Γκατένιο, διατύπωσε την εκτίμηση ότι "είναι μάλλον ελπιδοφόρα, σε σχέση με αυτά που επικρατούσαν 20 χρόνια πριν", εκφράζοντας ταυτόχρονα την ελπίδα να ευαισθητοποιηθεί η Πολιτεία και να στηρίξει τις προσπάθειες που καταβάλλει η Ισραηλιτική Κοινότητα. 
    Στις εργασίες του συνεδρίου, που λήγει αύριο θα προλογίσει ο 5ος πρόεδρος του Ισραήλ, Yitzhak Navon, καθώς και 15 διακεκριμένοι μελετητές, ιστορικοί και γλωσσολόγοι, από την Γαλλία, Ελλάδα, Τουρκία, Ισπανία, Ισραήλ, Γερμανία και Μ. Βρετανία, ενώ παρευρέθηκαν και επισκέπτες από τις ΗΠΑ και την Λατινική Αμερική. 

ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΣΕΦΑΡΑΔΙΤΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Θεσσαλονίκη, 15 Απριλίου 2000 (10:29 UTC+2) 
    Σεφαραδίμ από την Ευρώπη, την Ασία και την Αμερική συναντώνται αύριο στη Θεσσαλονίκη για να αναπτύξουν θέματα που αφορούν την ιστορία, την εξέλιξη, τη λογοτεχνία και το μέλλον της γλώσσας τους, της ισπανο-εβραϊκής γλώσσας στο πλαίσιο του 2ου διεθνούς συνεδρίου με θέμα: "Judeo-Espanol: Μία εβραϊκή γλώσσα σε αναζήτηση του λαού της" την έναρξη των εργασιών του οποίου θα κηρύξει ο πρώην πρόεδρος του Ισραήλ Yitzak Navon. Στη διάρκεια του συνεδρίου , που διοργανώνει η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στο ρόλο της Θεσσαλονίκης ως σεφαραδίτικης μητρόπολης από το 16ο έως τον 20ο αιώνα. 
    "Η ισπανο-εβραϊκή ή λαντίνο αποτέλεσε τον συνδετικό κρίκο και το μέσο επικοινωνίας μεταξύ των σεφαραδικών κοινοτήτων παρά τη γεωγραφική τους διασπορά στις χώρες που τις φιλοξένησαν. Πρόκειται για μία γλώσσα που δεν είναι απλώς ένας επικοινωνιακός κώδικας. Αποτελεί την έκφραση της ουσίας του σεφαραδισμού, της συλλογικής ψυχής αυτού του λαού, της ιστορίας τους, των εμπειριών τους ανά τους αιώνες. Η συνειδητοποίηση αυτής της μοναδικότητας της ισπανο-εβραϊκής γλώσσας ως ζωντανής γλώσσας έκφρασης της συλλογικής μνήμης του σεφαραδικού πολιτισμού οδήγησε τα τελευταία χρόνια σε μία απρόσμενη και ελπιδοφόρο αναβίωση του ενδιαφέροντος για την διατήρηση της ξεχωριστής πολιτισμικής μας ταυτότητας" επισημαίνει ο πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής του συνεδρίου Ραφαέλ Γκατένιο. 
    Στο συνέδριο που θα πραγματοποιηθεί αύριο και μεθαύριο στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο θα συμμετέχουν με εισηγήσεις τους 15 διακεκριμένοι μελετητές, ιστορικοί και γλωσσολόγοι από τη Γαλλία, την Ελλάδα, την Τουρκία, την Ισπανία, τη Γερμανία και τη Μεγάλη Βρετανία. 

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΝΑ ΣΩΘΟΥΝ ΤΑ ΣΕΦΑΡΑΔΙΤΙΚΑ
Θεσσαλονίκη, 18 Απριλίου 2000 (11:59 UTC+2) 
    Μια γλώσσα κινδυνεύει να χαθεί. Είναι τα σεφαραδίτικα η ισπανοεβραϊκή γλώσσα που μιλούσαν και οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης. Σήμερα τη μιλούν μόνο 50.000 σε όλο τον κόσμο και για τη διάσωσή της βρίσκεται σε εξέλιξη παγκόσμια εκστρατεία εκ μέρους του εβραϊκού στοιχείου. 
    Τα σεφαραδίτικα, τα οποία στην πραγματικότητα είναι τα μεσαιωνικά ισπανικά, εξαπλώθηκαν στην Ευρώπη μετά το 1492, όταν ένα εκατομμύριο Εβραίοι εκδιώχθηκαν από την Ισπανία, και έως τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν ευρέως διαδεδομένα στο εβραϊκό στοιχείο. Οι άνθρωποι που τα μιλούσαν όμως εξοντώθηκαν στην συντριπτική τους πλειοψηφία στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της ναζιστικής Γερμανίας παίρνοντας μαζί τους και τη γλώσσα τους. 
    Ο 5ος Πρόεδρος του Ισραήλ, Γιτζάκ Ναβόν, στο χαιρετισμό του προς το συνέδριο τόνισε την ανάγκη παγκόσμιας κινητοποίησης για τη διάσωση της ισπανοεβραϊκής γλώσσας. Όπως είπε, στο Ισραήλ λειτουργεί σήμερα ίδρυμα που έχει ως αποκλειστικό έργο τη συγκέντρωση στοιχείων για τα σεφαραδίτικα, αλλά και τον ισπανοεβραϊκό πολιτισμό γενικότερα. Κατά τον πρόεδρο της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, Ανδρέα Σεφιχα, είναι ζήτημα αν τα σεφαραδίτικα τα μιλούν πάνω από 400 μεταξύ των 1200 Εβραίων, που απομένουν σήμερα στην πόλη, από τους 20.000 που είχαν εγκατασταθεί το 1492. 

ΛANTINO: μια γλώσσα σε αναζήτηση του λαού
του Νίκου Βατόπουλου 
    Η ισπανο-εβραϊκή γλώσσα, γνωστή και ως λαντίνο, έχει την ιδιομορφία να υπάρχει χωρίς συγκεντρωμένο λαό και χωρίς κρατική υποστήριξη. Ως γλώσσα της διασποράς των Σεφαραδιτών Εβραίων από την Ιβηρική προς την Ανατολική Μεσόγειο, μετά το διωγμό του 1492, τα λαντίνο ήταν μία από τις πολλές λαλιές που άκουγε κανείς στη Θεσσαλονίκη ως τη σχεδόν ολική εξολόθρευση της εβραϊκής κοινότητας από τους ναζί. Στην ουσία ήταν μία από τις βασικές γλώσσες μαζί με τα ελληνικά και τουρκικά ώς την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1923 και μετά παρέμεινε ως μόνο αντίβαρο στην ελληνική ώς το 1943. Τα λαντίνο, πέρα από τη διεθνή τους εμβέλεια και πολυπρισματική σημασία, αποτελούν μέρος της πολιτισμικής κληρονομιάς της Θεσσαλονίκης. Σήμερα και αύριο, η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης διοργανώνει το 2ο Διεθνές Συνέδριο Ισπανο-εβραϊκής γλώσσας στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο της πόλης. 
    Αυτοσυνειδησία 
    Εχει εξασφαλιστεί η συμμετοχή διαπρεπών ιστορικών, γλωσσολόγων και ερευνητών από την Ελλάδα και το εξωτερικό (από ελληνικής πλευράς συμμετέχουν η ιστορικός Ρένα Μόλχο, ο λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Μίνστερ, Χαράλαμπος Συμεωνίδης, ο ισπανιστής Βικτόρ Ιβάνοβιτς. Από το Ισραήλ θα έρθει ο τέως πρόεδρος της χώρας Γ. Ναβόν, εκ μέρους του National Authority of Ladino). Το συνέδριο συμβαίνει σε μία ιστορική στιγμή κατά την οποία η ισραηλιτική κοινότητα της Θεσσαλονίκης έχει αναπτύξει σε μεγάλο βαθμό την αυτοσυνειδησία και αυτοπεποίθησή της και με συμβολική αφορμή την Πολιτιστική Πρωτεύουσα του 1997 έχει διεκδικήσει την εκπροσώπησή της, επί δεκαετίες στο ημίφως, στην πολιτιστική, κοινωνική, ιδεολογική, οικονομική και θρησκευτική ιστορία της Βόρειας Ελλάδας. 
    Πολλά από τα σημαντικότερα αρχιτεκτονήματα της πόλης, όπως π.χ. η Κάζα Μπιάνκα, ανήκαν σε εβραϊκές οικογένειες. Η πυρκαγιά του 1917 απάλειψε κατά ένα μεγάλο βαθμό την επί αιώνες διαμόρφωση των δαιδάλων της εβραϊκής εμπορικής ζωής κοντά στο λιμάνι. Το 1923 η έλευση ελληνόφωνων από τη Μικρά Ασία ανέτρεψε τους πληθυσμιακούς συσχετισμούς. Η χαριστική βολή δόθηκε από τους ναζί. Από το 1945 και μετά, η Θεσσαλονίκη ζει με μια μικρή εβραϊκή κοινότητα με αντιστρόφως, όμως, ανάλογο εκτόπισμα. 
    Ερωτήματα 
    Σήμερα, ένα συνέδριο για την ισπανο-εβραϊκή γλώσσα, γνώριμης στο νεότερο κοινό από την αναβίωση της τραγουδιστικής παράδοσης των Σεφαραδιτών, επιχειρεί να θέσει ερωτήματα. «Μπορεί ένας πολιτισμός χωρίς γεωγραφική συγκέντρωση να επιβιώσει αν δεν έχει τη γλώσσα του; Ή αντιστρόφως, μπορεί μια γλώσσα, που οι ομιλητές της χάνουν βαθμιαία την ταυτότητά τους μέσα στην πολιτιστική ομοιογένεια της σύγχρονης κοινωνίας να συνεχίσει να υπάρχει;», ερωτά ο Ραφαήλ Γκατένιο, από τους διοργανωτές του συνεδρίου. Νέες εκδόσεις, συγκέντρωση υλικού, αφύπνιση ενδιαφέροντος νέας γενιάς, διεθνής συνεργασία και επαναπροσδιορισμός του ρόλου της Θεσσαλονίκης στην πορεία του ισπανο-εβραϊκού πολιτισμού είναι μερικές από τις παραμέτρους αυτής της συνάντησης. 

Sent by L. Saltiel, Source: www.kathimerini.gr/news/content.asp?id=25482&ekd=y 
(Kathimerini online archive) 
Top

Copyright: Kol haKEHILA 2000. All rights reserved.
Any reproduction, duplication, or distribution in any form is expressly prohibited.


mail to: KOL haKEHILA